سازمان جهانی هواشناسی (World Meteorological Organization) در سال ۲۳ مارس ۱۹۵۰ ایجاد شده است. هر سال در همین تاریخ (۲۳ مارس، مصادف با سوم فروردین)، روز جهانی هواشناسی گرامی داشته می شود. علاوه بر آن، در هر سال شعاری نیز متناسب با آن سال از سوی این سازمان اعلام می شود.
روز جهانی هواشناسی – سال ۲۰۲۰ (با شعاری با مضمون هر قطره آب ارزشمند است – Count Every Drop, Every Drop Counts)
تم سال ۲۰۲۰، اقلیم و آب (Climate and Water) است. این تم در راستای شعار امسال (۲۰۲۰) روز جهانی آب از سوی WMO اعلام شده است. هدف از آن نیز تمرکز بیشتر بر روی تغییر اقلیم و نگرانی های موجود پیرامون آب در کره زمین است.
شعار سال ۲۰۲۰، با توجه به تم انتخاب شده، Count Every Drop, Every Drop Counts است با این مضمون که «هر قطره آب ارزشمند است».
پیام دبیر کل سازمان هواشناسی جهانی به مناسبت روزجهانی هواشناسی
موضوع امسال: خورشید، زمین و هوا
انرژی ساطع شده از خورشید به تمام زندگی روی کره زمین قدرت می بخشد. هوا، جریانات اقیانوسی و چرخه آب را هدایت می کند. احساسات و فعالیت های روزانه ما را شکل می دهد. الهام بخش موسیقی، عکاسی و هنر است. خورشید تقریبا در فاصله ۱۵۰ میلیون کیلومتری از زمین قرار دارد، قلب منظومه شمسی است و سیاره ما را به اندازه کافی گرم نگه می دارد تا بتوان در آن زندگی کرد. برای بیش از ۴.۵ میلیارد سال، این گوی داغ از پلاسمای درخشان نیروی محرکه هوا، اقلیم و زندگی روی کره زمین بوده است.
اندازه گیری های انجام شده ماهواره ای در ۳۰ سال گذشته نشان می دهد که خروجی انرژی خورشید افزایش نیافته است و گرمای اخیر دیدبانی شده در زمین را نمی توان به تغییر در فعالیت های خورشیدی نسبت داد. افزایش دما، که موجب ذوب کردن یخ و گرم شدن اقیانوس ها می شود، ناشی از گازهای گلخانه ای با طول عمر زیاد در اتمسفر است. غلظت دی اکسید کربن در سال ۲۰۱۷ به ۴۰۵.۵ واحد در میلیون رسید و در حال افزایش است.
بعنوان نتیجه، از سال ۱۹۹۰، بعلت اثر گرم شدن اقلیم ناشی از گازهای گلخانه ای با ماندگاری بالا، ۴۱ درصد واداشت تابشی کل افزایش یافته است. عامل دی اکسید کربن، حدود ۸۲ درصد افزایش تابش را درطی دهه گذشته شامل می شود.
اگر روند فعلی افزایش غلظت گازهای گلخانه ای ادامه داشته باشد، تا پایان قرن حاضر افزایش دمای ۳ تا ۵ درجه سلسیوس را شاهد خواهیم بود. این مقدار به مراتب بالاتر از هدف توافقنامه پاریس کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی است که اهداف آن رساندن افزایش متوسط دمای جهانی به کمتر از ۲ درجه سلسیوس است و تا حد ممکن نزدیک به ۱.۵ درجه سلسیوس نگهداشته شود.
تغییر اقلیم منجر به افزایش دماهای حدی (فرین ها)، ثبت رکوردهای جدید دما درسطوح روزانه محلی و همچنین منطقه ای و جهانی شده است. امواج گرمایی در طول سال زودتر شروع شده و دیرتر به پایان می رسند و بعلت تغییرات آب و هوایی، فراوانی و شدت آنها افزایش می یابد.
بیشتر بخوانید:سازگاری با تغییر اقلیمسناریوهای اقلیمی بیانگر افزایش متوسط درجه حرارت در اغلب خشکی ها و مناطق اقیانوسی، دماهای داغ حدی در بیشتر مناطق مسکونی، بارش های سنگین و احتمال خشکسالی و کمبود بارش در تعدادی از مناطق هستند. پیش بینی می شود که با گرمایش جهانی، خطرات مرتبط با اقلیم، سلامت، معیشت، امنیت غذایی، تامین آب، امنیت انسان و رشد اقتصادی افزایش یابد.
خورشید میتواند یک منبع جایگزین برای انرژی ایجاد کند، که حتی در هوای ابری هم مهار شود. انرژی خورشید در واقع در سراسر جهان و به طور فزاینده ای برای تولید برق یا گرمایش و تصفیه آب استفاده می شود. بنابراین درک اینکه چگونه خورشید بر پدیده های آب و هوایی تاثیر می گذارد، ماموریت اصلی سازمان هواشناسی جهانی برای ایجاد جوامع انعطاف پذیراست.
رویکرد یکپارچه اعضای سازمان هواشناسی جهانی درباره سیستم زمین، بهترین خدمات عملیاتی و علمی را برای حمایت از کشورها در زمینه هوا، اقلیم، آبشناسی، اقیانوس ها و محیط زیست ایجاد خواهد کرد.
یادداشت دکتر ثنایی نژاد (عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد)
امروز روز جهانی هواشناسی است. هواشناسی یکی از علومی است که تمام آحاد جامعه با آن سر و کار دارند. مانند علم پزشکی همه مردم به موضوعات آن علاقمندند و همه با شوق می کوشند در باره پدیده های جوی بدانند و دانسته های خویش را به دیگران بگویند.
باران کم شود زندگی همه را تحت تاثیر قرار می دهد، زیاد شود به گونه ای دیگر! برف باریده ضرب المثل ساخته اند که: “هرکه بامش بیش برفش بیشتر” و خشکسالی که شده شاعری مثل سعدی آن را به عشق و عشاق وصل کرده و سروده است:
| چنان خشکسالی شد اندر دمشق | که یاران فراموش کردند عشق |
پس هواشناسی فقط رشته تخصصی یکی مثل من نیست. هواشناسی بخشی از علم زندگی است و از آگاهی هایی به شمار می رود که برای هر فردی که در این هوا نفس می کشد ضروری است. این البته خیلی خوب است. اما خوب تر آن بود که به همین اندازه، رسانه های جمعی، به ویژه رادیو و تلویزیون به آموزش عمومی هواشناسی همت می گماردند!
خوب تر آن بود که وقتی کارشناس هواشناسی تلویزیون می گفت: “یک موج ناپایداری از غرب وارد کشور می شود”. در فرصتی مناسب به مردم توضیح می داد مرادش از موج ناپایداری چیست! جبهه گرم چیست و جبه سرد کدام است و چه خاصیت هایی دارند. یا آن سیستم پرفشاری که روی نقشه نشان می دهد ساختارش چیست و چه مفهومی دارد!
امروز روز جهانی هواشناسی است و لازم است تمام جهانیان به درستی با هواشناسی آشنا شوند و بدانند هر کدام از ساکنین این کره خاکی بر هوا و اقلیم آن تاثیر دارند.
تا بدانند هواشناسی فقط برای دانستن پیش بینی هوا نیست که آیا چتری با خود بردارند یا از آفتاب لذت ببرند!
تا بدانند روشن کردن یک لامپ، پختن غذا، سوار شدن بر وسیله نقلیه موتوری و بسیاری از فعالیت های آنها هوا را دگرگون می کند.
تا بدانند هوا اقیانوسی بی پایانی نیست که بتوان هر کاری با آن کرد، بی توجه به عواقب ناگوار آن.
تا بدانند روی زمین هم اگر تغییری بدهند ممکن است تاثیر هوا بر زندگی شان تغییر کند!
و بالاخره اینکه بدانند هوا را باید پاک نگهدارند تا هم خودشان بتوانند سالم نفس بکشند و هم طبیعت زیبا و امن زمین محفوظ بماند، برای ادامه زندگی ما.
روز هواشناسی بر ما هواشناسان و شما همه مردم گرامی باد!