سوخت زیستی چیست؟

همانطور که میدانید امروزه سه عامل اقتصاد، محیط زیست و توسعه پایدار در راستای حرکت و رفاه اقتصادی منسجم، به صورت اجتناب ناپذیری به یکدیگر وابسته می باشند و به اعتقاد اکثر صاحب نظران موفقیت پایدار اقتصادی بدون در نظر گرفتن دو وجه دیگر ممکن نمی باشد.

از طرفی با توجه به اهمیت روزافزونه رعایت استانداردهای محیط زیست و قوانین سختگیرانه خاکم در این حوزه، به صراحت میتوان اذعان کرد که پروژه های صنعتی و عمرانی جاری نیز از این قوانین مستثنی نمی باشند، لذا آینده نگری مجموعه های بزرگ جهت داشتن برنامه های دراز مدت جهت استفاده از منافع و اجتناب از جریمه ها و خسارت های احتمالی، امری بدیهی به حساب می آید.

از طرفی آینده نگری مجموعه ها از هر زاویه ای موجب حضور پررنگ و پیشرو بودن آنها در محیط کسب و کار رقابتی می شود و همانطور که مبرهم است پیشرو بودن در هر صنعتی، درآمد روزافزون را به همراه خواهد داشت.

یکی از مواردی که در عرصه محیط زیست و اقتصاد بسیار حائز اهمیت است، بحث تامین انرژی می باشد که در حال حاضر تمرکز دنیا و همچنین ایران در تامین انرژی با هزینه محیط زیستی کمتر، می باشد. همچنین کمبود میزان سوخت های فسیلی، گران بودن قیمت و ضررهای ناشی از استفاده از آن، باعث شده که انسان به استفاده از انرژی های تجدیدپذیر روی آورد. در این میان یکی از انواع انرژی های تجدیدپذیر که کمترین هزینه های محیط زیستی در تهیه و استفاده از آن وجود دارد، سوخت زیستی است.

سوخت زیستی

زیست سوخت یا سوخت زیستی به سوخت هایی گفته می شود که از زیست توده بدست می آیند. این تعریف، زیست سوخت های جامد، سوخت های مایع و زیست گازهای مختلف را در برمیگیرد.

اتانول

اتانول یکی از مهمترین سوخت های زیستی است. اتانول الکلی است که از تخمیر مواد قندی موجود در گیاهان مانند شکر و نشاسته بدست می آید. با پیشرفت فناوریف سلولزهایی مانند درختان و چمن ها را نیز می شود به عنوان ماده خام در فراوری زیست اتانول به کار برد. اتانول را میتوان به صورت خالص و یا با افزودن بنزین (جهت بالابردن اکتان) استفاده کرد. زیست اتانول به صورت گسترده ای در ایالات متحده و برزیل به عنوان منبع سوخت ماشین های سبک به کار می رود.

زیست دیزل (بایودیزل)

مورد دیگری که در زمین سوخت های زیستی میتوان به آن اشاره کرد زیست دیزل است که از دانه های روغنی، روغن های حیوانی و روغن های بازیافت شده بدست می آید. زیست دیزل یا بایودیزل میتواند به عنوان سوخت خالص در خودروها به کار رود اما برای کاهش سطح ذره ها، کربن مونوکسیدها و هیدروکربن ها در خودروهای دیزلی، افزودنی دیزل استفاده می شود.

مزایای استفاده از سوخت های زیستی (بایواتانول و بایودیزل)

1. گازهای گلخانه ای را به شدت کاهش می دهد.
2. چرخه زندگی این سوخت به جای چند میلیون سال، چند سال است.
3. اتومبیلی که با سوخت اتانول کار می کند دارای انتشارات دی اکسید کربن نیز هست ولی میزان آن برابر میزان دی اکسید کربنی است که گیاهان در طی این مدت زمان رشدشان جذب می کنند و از این رو انتشار این میزان CO_۲ بی اثر است.
4. بایواتانول در مقایسه با بنزین معمولی، ۳۰-۶۵ درصد CO_۲ را کاهش می دهد. اما این میزان کاهش بستگی به چگونگی تولید اتانول و همچنین نحوه کاربرد آن دارد.
5. با استفاده از بایودیزل، سولفور و MTBE و ترکیبات فرار نسبت به فرایند سنتی گذشته کمتر می شود.
6. به طور کلی ضریب آلوده سازی بایودیزل ۱۰۰% پایین تر از دیزل می باشد.
7. استفاده از سوخت های زیست، کمکی غیرمستقیم در جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری های مرتبط با آلودگی هوا نظیر سرطان می باشد.

منابع تامین سوخت های زیستی

به طور کلی از منابع اولیه سوخت های زیستی میتوان به ضایعات چوبی، تفاله های محصولات کشاورزی، نیشکر، غلات، روغن گیاهی و سبزیجات، پسماندهای روغن (از قبیل چربی مرغ و روغن آشپزی استفاده شده در رستوران ها)، روغن گیاهان تازه (از قبیل روغن دانه سویا) و محصولات غیرخوراکی (همچون روغن جلبک ها) اشاره کرد.

میزان تولید جهانی سوخت های زیستی

کشور برزیل با در دست داشتن ۳۹% از حجم بازار، بیشترین حجم تولید سوخت های زیستی را به خود اختصاص داده است. بعد از آن، کشور آمریکا با حجم ۲۰ درصدی تولید قرار دارد، به طوریکه در این کشور یک سوم ذرت تولید شده به مخازن بنزین وارد می شود.

بعد از این کشورها چین در رتبه سوم قرار دارد. شرکت های خودروسازی در چین اتومبیل هایی را به بازار عرضه می کنند که از سوخت زیستی، فناوری های هیدروژنی یا الکتریسیته استفاده می کنند.

معایب استفاده از سوخت های زیستی

با وجود بسیاری از ویژگی های مثبت سوخت های زیستی، همچنین معایب بسیاری در مورد این انرژی وجود دارد:

1. خروجی انرژی: سوخت های زیستی خروجی انرژی پایین تری از سوخت های سنتی دارند و در نتیجه برای تولید همان مقدار انرژی، باید منابع انرژی بیشتری مصرف شود.
2. تولید انتشار کربن: مطالعات متعددی با تجزیه و تحلیل کربن از سوخت های زیستی انجام شده است. این مطالعات نشان می دهند که با وجود پاک بودن این سوخت ها، دلایل قوی وجود دارد که روند تولید سوخت از جمله ماشین آلات لازم برای کشت محصولات زراعی و گیاهان، دارای انتشار کربن در حجم بسیاری زیاد است.
3. هزینه بالا: برای تصحیح و تصفیه سوخت های زیستی به خروجی انرژی کارآمدتر و برای ساخت کارخانه های تولیدی لازم برای افزایش مقدار سوخت های زیستی، سرمایه گذاری اولیه بالایی مورد نیاز است.
4. کمبود مواد غذایی: نگرانی هایی وجود دارد که استفاده بیش از حد از مزارع دانه های روغنی برای کشت محصولات سوخت زیستی، میتواند بر هزینه های مواد غذایی اثر داشته باشد و احتمالا میتواند به کمبود مواد غذایی منجر شود.
5. مصرف آب: مقدار زیاد آب برای آبیاری مناسب محصولات سوخت های زیستی و همچنین مقدار آبی که برای تولید سوخت نیاز است، میتواند منابع آب محلی و منطقه ای را تهدید کند.