خشکسالی هیدرولوژیکی مشهد – بخش اول

درباره نویسنده
	دکتر سید حسین ثنایی نژاد استاد گروه آموزشی علوم و مهندسی آب – دانشکده کشاورزی – دانشگاه فردوسی مشهد

این‌ یادداشت را در ارتفاع ۲۸۵۰ متری می‌نویسم. صبح که از ابتدای دره کوهنوردی را شروع کردم از کنار پنج چشمه عبور کردم. هر سال در این موقع این چشمه ها بسیار پر آب بودند و تا آخر تابستان همچنان می جوشیدند و آب های زلالشان در دره جاری می شد. امروز سه تا از این پنج چشمه کاملا خشک بودند! میزان آبدهی آن دو چشمه دیگر نیز چنان کم بود که بعید است بیش از یک یا دو ماه دیگر دوام بیاورند. دبی رودخانه ته دره نیز حداقل نصف مقدار معمول آن است.

هم اکنون که این یادداشت را می نویسم در کنارم لکه برف کوچک کم عمقی هست! سالهای گذشته اما این ارتفاعات کاملا پوشیده از برفی عمیق بودند.

به عنوان کسی که سالهاست در باره خشکسالی مطالعه و تحقیق کرده و چندین پایان نامه دکتری و کارشناسی ارشد را در این زمینه تحت راهنمایی داشته ام و همین موضوع را برای دانشجویان هواشناسی تدریس می کنم و نیر به عنوان یک کوهنورد که سالهاست با دقت وضعیت پوشش برف و جریان آب رودخانه ها و چشمه های رشته کوه بینالود را زیر نظر دارم، اعلام می کنم که امسال یکی از شدیدترین خشکسالی های هیدرولوزیکی را در این منطقه خواهیم داشت.

این خشکسالی حتمی است حتی اگر در دو ماه آینده بارندگی به انداره نرمال باشد.

بنابراین به تمام دستگاه های ذیربط اعلام می کنم تمهیدات لازم را برای اعمال مدیریت شرایط اضطراری خشکسالی شدید بر منطقه اعمال کنند. به ویژه به مسئولین امنیتی اعلام می کنم احتمال وقوع نزاع های محلی در روستاهایی که از رودخانه های فصلی برای آبیاری استفاده می کنند وجود دارد. لازم است از هم اکنون با مدیریت صحیح مشکلات ناشی از این خشکسالی را به حداقل برسانند.

پ.ن: خشکسالی هیدرولوژیکی زمانی رخ می دهد که مجموع بارش های برف و باران آنقدر کم باشد که جریان های اب سطحی و مخازن ذخیره آب از حد معمولشان بسیار پایین تر باشند.