بارور کردن ابرها – راهی بی فایده برای استحصال آب

یادداشت شخصی دکتر سید حسین ثنایی نژاد، استاد گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد:

در خبرها آمده بود که وزارت نیرو اعلام کرده عملیات باروری ابرها در هشت استان کشور با هدف ایجاد بارندگی برای استحصال آب در حال انجام است. اینجانب به عنوان یک هواشناس و کسی که در این زمینه تخصص اندکی داشته و سالهاست به امر تحقیق و تدریس در زمینه های مرتبط مشغول هستم اعلام می کنم که این کار مبنای علمی نداشته و به جز هدر دادن بودجه ثمری ندارد.

مطلب زیر را در پشتیبانی از این نظر به استحضار می رسانم:

مراحل شکل گیری بارندگی

مراحل شکل گیری بارندگی عبارتند از:

1. وجود بخار آب در جو به اندازه ای که به اشباع برسد
2. وجود هسته تراکم برای بوجود آوردن امکان تشکیل قطره
3. وجود شرایط ناپایداری در جو برای اینکه قطرات تشکیل شده رشد یافته و آنقدر بزرگ شوند که بتوانند بر دو نیروی اصطکاک هوا و نیروی شناوری (ارشمیدسی) غلبه کرده و فرو بریزند.
4. پایین بودن دمای لایه هوای زیر ابر به قدری که باعث تبخیر میان راهی (Interception evaporation) نشده و قطرات به زمین برسند.

باروری ابرها صرفا پاشیدن هسته تراکم به داخل ابر است. بدین معنی که باید تمام شرایط دیگر برای بارش مهیا باشند و عدم بارش به خاطر عدم وجود هسته های تراکم باشد.

هسته های تراکم

هسته های تراکم عبارت از کانی ها و گرد و غبارهای معلق در داخل جو است که همه می دانیم چیزی که در کشور ما زیاد است گرد و غبار است. به همین دلیل بسیار بعید است ابرهایی که بر روی کشور ما قرار می گیرند نباریدنشان بخاطر نبودن هسته تراکم باشد.

بنابراین باروی ابرها در ایران کاری بیهوده و فاقد پشتوانه علمی است. لازم به ذکر است که به همین دلیل استفاده از این تکنیک برای استحصال آب در کشورهای دیگر معمول نیست.