مدل HEC-HMS
HMS مخفف عبارت Hydrological Modeling System است. نرم افزار HEC-HMS یک نرم افزار مدل سازی هیدرولیکی از نوع شبیه سازی است که توسط مرکز مهندسی هیدرولوژیکی ارتش آمریکا تولید شده است.
این مدل برای کاربرد در محدوده وسیعی از نواحی جغرافیایی جهت حل دامنه وسیعی از مسائل، شامل منابع آب و هیدرولوژی حوضه های بزرگ و رواناب و سیلاب حوضه های آبخیز طبیعی یا شهری کوچک توسعه یافته است.
هیدروگراف های محاسبه شده توسط این مدل به طور مستقیم یا در تلفیق با نرم افزار دیگر برای اهداف مختلف مطالعاتی نظیر آبرسانی، زهکشی شهری، پیش بینی سیل و دبی جریان، تاثیر تغییر کاربری اراضی، طراحی سرریز سدها، مطالعات کنترل سیلاب و بهره برداری از سیستم مخازن بکار میرود.
مدل HEC-RAS
نرم افزار HEC-RAS یکی از سری مدل های HEC (Hydrological Engineering Center) است که جهت روندیابی جریان در رودخانه قابل استفاده می باشد. این مدل بسیار ساده و در عین حال کاربردی است.
مدل HEC-RAS روندیابی در رودخانه را هم در حالت جریان ماندگار و هم غیرماندگار انجام می دهد. چندشاخه ای شدن آبراهه را نیز در این مدل میتوان تعریف کرد. علاوه بر این میتوان در این مدل در صورت وجود هر گونه سازه آبی مانند پل، بند، سد و آبگذر را تعریف و اضافه نمود و تاثیر آن را در روندیابی مشاهده کرد.
از خروجی های این مدل میتوان به تغییرات پروفیل سطح آب در دبی های مختلف با دوره بازگشت مختلف در بازه های مورد نظر در رودخانه، مقادیر سرعت جریان، عمق نرمال، عمق بحرانی و خصوصیات و پارامترهای هیدرولیکی در رودخانه اشاره کرد.
ورودی های مدل شامل مقطع عرضی آبراهه، ضرایب زبری و دبی های طرح در دوره بازگشت های مختلف و فاصله بین مقاطع است.
مدل HEC-1
نرم افزار HEC-1 جهت شبیه سازی، بهینه سازی و انجام عملیات مختلف در تحلیل های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی تدوین گردیده است. این برنامه تحت عنوان شبیه سازی بارش-رواناب یا شبیه سازی سیلاب، جزء پراستفاده ترین برنامه های کاربردی برای مهندسین هیدرولوژی است.
کاربرد مهم این برنامه شبیه سازی سیلاب ناشی از بارش خاص و قابلیت کالیبراسیون پارامترهای مختلف یک حوضه با توجه به مقادیر مشاهداتی می باشد. به طور کلی قابلیت های موجود در این نرم افزار عبارتند از:
- تخمین بهینه پارامترهای هیدروگراف واحد، نرخ تلفات و روندیابی رودخانه
- شبیه سازی رواناب حاصل از بارش تاریخی یا بارش طراحی
- محاسبه منحنی فرکانس خسارت و خسارت سالیانه مورد انتظار برای سیلاب های مختلف
- شبیه سازی خروجی از مخزن جهت تحلیل ایمنی سد
شبیه سازی بارش-رواناب در این مدل شامل تخمین رواناب، روندیاب مخزن و رودخانه و ترکیب هیدروگراف ها می باشد.
جهت مدل سازی یک حوضه با استفاده از HEC-1، با توجه به خصوصیات فیزیکی حوضه آن را به زیرحوضه های کوچکتر تقسیم می کنند و هر یک از زیرحوضه ها را با توجه به خصوصیاتشان به مدل معرفی می کنند.