آیا سرانه مصرف برق در ایران غیرعادی است؟

طبق لیستی که بر مبنای آمار منتشر شده از سوی World Factbook تهیه شده و شامل نام کشورهای مصرف کننده انرژی الکتریکی است، مصرف برق ایران عادی و متناسب با کشورهای در حال توسعه است.

اما مشکلی که این روزها کشور با آن دست و پنجه نرم می کند و مسئولان نیز صرفا خود را در حد توصیه پایین آورده و کاری برای حل مشکل نمی کنند، از کجا نشات می گیرد ؟!

آیا مشکل صرفا با خاموش کردن لامپ های اضافی و عدم استفاده از وسایل برقی در اوقات پیک مصرف حل می شود؟

خیر، جواب را باید در جای دیگری جستجو کرد. وجود وسایل کهنه و فرسوده با بازدهی کم در هر دو شبکه خانگی و صنعتی، هدر رفت شدید انرژی در شبکه توزیع به خاطر فرسودگی و صنعت قدیمی را میتوان از علل اصلی بروز مشکل قلمداد کرد.

اما با وجود این آمار، شاید برخی “مردم” را مقصر بدانند و با خود بگویند از آنجایی که قیمت برق مصرفی در ایران بسیار پایین تر از کشورهایی مانند ترکیه است، مردم تمایلی به خرید وسایل برقی کم مصرف و پربازده و البته گران قیمت ندارند و علاوه بر این موارد، مسئله کسری بودجه را نیز به عنوان مانعی در نوسازی صنعت مطرح می کنند.

در پاسخ به این افراد میتوان موضوع “درآمد متوسط سالیانه افراد” را مطرح کرد. برای مثال قشر معلم در ایران که حقوق آن توسط دولت پرداخت می شود، درآمدی در حدود ۱۸ میلیون تومان در سال دارد و این در حالی است که درآمد یک معلم در ترکیه ۲۸ هزار دلار در سال است که اگر بخواهیم آن را با نرخ دلار ۹۰۰۰ تومان معادل سازی کنیم به رقم ۲۵۰ میلیون تومان در سال میرسیم که ۱۴ برابر درآمد یک معلم در ایران است!

این تنها نمونه ای از اقشار جامعه است و از آنجایی که توسط دولت حقوق آنها پرداخت می شود، میتوان آن را به عنوان نمونه ای مناسب در نظر گرفت. با این اوصاف آیا میتوان مردم را مقصر دانست؟

مورد دوم که مسئله کسری بودجه است، خود بحث مفصلی است که در این مطلب نمیتوان به آن اشاره کرد.

اما اگر بخواهیم از نگاه آب به این موضوع بنگریم آیا واقعا راه حل مناسبی برای حل مشکلی که کشور امروز با آن دست و پنجه نرم می کند، وجود ندارد؟

در روزگاری که کشور با مشکل آب روبرو است، آیا همچنان استفاده از نیروگاه های برق آبی راه حل مناسبی برای تامین برق کشور است؟ آیا با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک ایران، استفاده از نیروگاه های برق آبی از ابتدای امر کار درستی بوده است؟

طبق مطلبی که خبرگزاری تسنیم در تاریخ ۳ آذر ۱۳۹۵ به نقل از خبرآنلاین در سایت خود منتشر کرده است، ساخت و استفاده از نیروگاه‌های برق‌آبی برای تولید الکتریسیته مورد نیاز کشور با توجه به اقلیم خشک ایران نمی‌تواند روش چندان درستی برای کمبود انرژی مورد نیاز باشد.

چرا که انرژی تولید شده توسط این نیروگاه ها، به حجم آب پشت سدها به صورت مسقیم و به میزان بارندگی در سال به صورت غیرمستقیم بستگی دارد. اما چیزی که امروزه شاهد آن هستیم، کمبود آب و بحرانی است که کل کشور را درگیر خود کرده است.

پس با این تفاسیر آیا ذخیره آب پشت سد آن هم در روزگاری که ایران با گرمای بی سابقه ای روبرو است و این خود باعث تشدید تبخیر آب و هدر رفتن همان منابع آبی ناچیز می شود، کار درستی است؟ البته مقوله سدسازی در ایران و مشکلاتی که این پدیده تا کنون بوجود آورده خود بحث مفصلی است که در این مطلب امکان پرداختن به آن وجود ندارد.

برای کسب اطلاعات بیشتری در مورد ساخت سد، میتوانید مقاله مراحل ساخت سد را مطالعه کنید.

چرا در روزگاری که استفاده از انرژی‌های پاک در سراسر جهان به طور روز افزونی در حال رشد است، در ایران نباید به فکر توسعه نیروگاه های برق خورشیدی در ابعاد وسیع باشیم؟

وجود نیروگاه های خورشیدی در ابعاد خانگی که توان تولید ۵ کیلووات ساعت برق و یا ۱۰۰ کیلووات ساعت برق را دارند خوب است اما چیزی نیست که نیاز شهر یا در ابعاد وسیعتر کشور را برطرف کند. در میان خبرها چیزی که تا حدودی امیدوارکننده بوده است، خبر احداث نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی برق خورشیدی در اراک بوده که در تاریخ ۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ و به گزارش خبرگزاری تسنیم نهایی شده است.

در کنار نیروگاه های برق خورشیدی، نباید نیروگاه های برق بادی را نیز نادیده گرفت. برای اینکه با پتانسیل بالقوه ای که برای این نوع نیروگاه در ایران وجود دارد آشنا شوید، کافی است نگاهی به خبری که در خبرگزاری اقتصادآنلاین به تاریخ ۹ بهمن ۱۳۹۵ منتشر شده است بیاندازیم.

طبق خبر این خبرگزاری، “طبق اطلس بادی تهیه شده و بر اساس اطلاعات دریافتی از ۶۰ ایستگاه و در مناطق مختلف کشور، میزان ظرفیت اسمی سایت‌ها حدود ۶۰ هزار مگاوات است. بر پایه پیش‌بینی‌های صورت گرفته، میزان انرژی قابل استحصال بادی کشور از لحاظ اقتصادی بالغ بر ۱۸ هزار مگاوات تخمین زده می‌شود که مؤید پتانسیل قابل‌توجه کشور در زمینه احداث نیروگاه‌های بادی و همچنین اقتصادی بودن سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی بادی است.

در انجام پروژه پتانسیل‌سنجی بادی در ایران شرکت لامایر آلمان نیز به‌عنوان مشاور همکاری داشته است و براساس مطالعات شرکت مذکور پتانسیل بادی قابل استحصال در کشور حدود ۱۰۰ هزار مگاوات برآورد شده است و توسعه در این خصوص برای بخش‌خصوصی دارای چشم‌انداز مناسبی است.”

از مزایای این نیروگاه های برق بادی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم نیاز توربین بادی به سوخت
• تامین بخشی از تقاضای انرژی برق کشور
• قابلیت تبدیل آسان به انرژی الکتریکی
• تنوع بخشیدن به منابع انرژی و ایجاد سیستم پایدار انرژی
• قدرت مانور زیاد در بهره برداری از چند وات تا چندین مگاوات
• عدم نیاز به آب و نداشتن آلودگی محیط زیست
• پربازده

اما بحثی که برای راه اندازی چنین نیروگاه هایی مطرح است یا در کل برای راه اندازی هر نوع نیروگاهی مد نظر است، بحث سرمایه گذاری و هزینه ای است که باید انجام شود. همان طور که پیشتر گفتیم، بحث کسری بودجه از موانعی است که برخی مطرح می کنند، اما در این موارد میتوان از امکان سرمایه گذاری بخش خصوصی استفاده کرد، که البته این موضوع نیازمند امکان سنجی های اقتصادی از سوی افراد متخصص در این زمینه است.